Wśród siódemki wybitnych Polek i Polaków wybranych przez Sejm na Patronów Roku 2023 znalazł się PAWEŁ EDMUND STRZELECKI – urodzony w Głuszynie – podróżnik, odkrywca i filantrop. Dziś obchodzimy 150 rocznicę jego śmierci.
Jako pierwszy Polak okrążył indywidualnie kulę ziemską w celach naukowych. Jego podróż dookoła Ziemi rozpoczęła się w 1834 r. Najpierw badał tereny dzisiejszych Stanów Zjednoczonych, Kanady i Meksyku – nad jeziorem Ontario odkrył do dziś eksploatowane złoża rud miedzi. Kolejne badania prowadził w Ameryce Południowej: w Brazylii, Urugwaju i Chile.
Kolejnymi eksplorowanymi przez Strzeleckiego rejonami były Polinezja i Hawaje oraz Australia, Nowa Zelandia i Tasmania. Tam również dokonał wielu odkryć: badał Wielkie Góry Wododziałowe, a najwyższy szczyt kontynentu australijskiego nazwał Mount Kościuszko – na cześć przywódcy insurekcji z 1794 r. Odkrył i nazwał także najżyźniejszy rejon rolniczy Australii – Gippsland. Po powrocie do Europy w 1843 r. opublikował wyniki swoich badań. Ostatecznie osiadł w Wielkiej Brytanii, gdzie został członkiem prestiżowych towarzystw naukowych, angażował się także w działania dobroczynne, m.in. działając na rzecz dożywiania dzieci w okresie Wielkiego Głodu w Irlandii.
Paweł Strzelecki urodził się w 1797 roku w Głuszynie, dziś będącą częścią Poznania. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej o tradycjach patriotycznych; ojciec był powstańcem kościuszkowskim, brat żołnierzem armii Księstwa Warszawskiego.
Odkrywca zmarł w 1873 roku, został pochowany w Londynie. W 1997 roku jego prochy sprowadzono do Polski i złożono w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w podziemiach kościoła św. Wojciecha w Poznaniu.
Paweł Edmund Strzelecki to jeden z bohaterów projektu edukacyjnego Fundacji Nauka.To lubię pt.”Akademia Superbohaterów”.
Niech jego życie będzie inspiracją dla małych i dużych do odkrywania, żeglowania i robienia rzeczy wyjątkowych. Cieszymy się, że powstała o nim książka dla młodych czytelników pt. „Co hrabia porabia. Listy z pod Góry Kościuszki ?” Łukasza Wierzbickiego, która jest dostępna do wypożyczenia w naszych bibliotekach. Polecamy.
Tekst: Dorota Bortkiewicz