W tym roku bowiem – 9 października – obchodzimy setną rocznicę urodzin Tadeusza Różewicza, inicjatora teatru absurdu i jednego z najwybitniejszych poetów XX w. Uhonorowanie go przez Sejm i Senat patronem roku 2021 miało nie tylko skupić uwagę Polaków na osobę Różewicza, ale oddać mu cześć pamięci za pozostawiony dorobek twórczy jako poety, dramaturga, scenarzysty i prozaika.
Urodził się w 1921 r. w Radomsku jako czwarty z pięciu synów Stefanii Marii zd. Gelbard i Władysława Różewicza. Zmarł 24 kwietnia 2014 r. we Wrocławiu. Zgodnie z ostatnią wolą poety, który był miłośnikiem Karkonoszy, jego prochy zostały złożone na maleńkim cmentarzu tuż przy kościele Wang, sprowadzonym do Karpacza w 1842 roku z norweskiej miejscowości Vang.
Twórczość Tadeusza Różewicza jest tak wszechstronna i różnorodna, a przy tym ponadczasowa, że aż trudno uwierzyć, że ten niezrównany poeta, dramaturg i myśliciel nie doczekał się Nagrody Nobla. Tadeusz Różewicz w genialny sposób potrafił łączyć przeciwieństwa: klasycznej, kunsztownej formy używał do wyrażania nowych, niekonwencjonalnych treści, a tematom starym jak świat nadawał innowacyjną formę – nikt poza nim w sposób tak skuteczny i nowatorski nie przemycał na scenę niedocenianej niekiedy tradycji. Rewelacyjnie operował ironią, miał odwagę spojrzeć na problemy z różnej perspektywy, nawet tej nieakceptowanej społecznie. Jest twórcą unikatowej poetyki, w szczególności wersyfikacji, zwanej od jego nazwiska stylem różewiczowskim. Ze względu na swoją uniwersalność, filozoficzna i egzystencjalna głębia obecna w twórczości Różewicza trafia nie tylko do odbiorców z całego świata. Zapewne długo jeszcze będzie oddziaływać na współczesną literaturę polską.
Najbardziej znanym i cenionym dziełem Tadeusza Różewicza jest niewątpliwie Kartoteka – dramat z 1960 r. Na uwagę zasługują też inne dramaty: Grupa Laokoona (1962), Świadkowie albo Nasza mała stabilizacja (1964), Wyszedł z domu (1965), Śmieszny staruszek (1965), Stara kobieta wysiaduje (1969), Akt przerywany (1970), Rajski ogródek (1971), Na czworakach (1972), Białe małżeństwo (1975), bardzo kontrowersyjne Do piachu (1979), Pułapka (1982), Kartoteka rozrzucona i Palacz (1997); zbiory opowiadań: Opadły liście z drzew (1955), Przerwany egzamin (1960), Śmierć w starych dekoracjach (1970), Wędrówka wędrowca (1975), Te kwiaty (1983), Flagi (2013); około 60 zbiorów wierszy i poematów, w tym prekursorskie Echa leśne (1944), tomiki Niepokój (1947, tu też Ocalony), Czerwona rękawiczka (1948), Srebrny kłos (1955, tu m.in. Przepaść), Formy (1958, tu List do ludożerców), Zielona róża (1961, wyd. wraz z Kartoteką), Głos Anonima (1961, tu Et in Arcadia ego), Nic w płaszczu Prospera (1962), Duszyczka (1977), Zawsze fragment (1996), Zawsze fragment. Recycling (1998, nagroda Nike), Matka odchodzi – (1999, nagroda Nike), Nożyk profesora (2001, nagroda Nike), Wyjście (2004, nagroda Nike), Nauka chodzenia. Gehen lernen (2007), Kup kota w worku. Work in progress (2008).
C i e k a w o s t k a
Czy wiesz, że książki Tadeusza Różewicza doczekały się przekładu na 49 języków?
Tadeusz Różewicz jest najchętniej i najczęściej tłumaczonym polskim poetą – liczba języków, na jakie zostały przełożone jego dzieła, według danych Instytutu Książki wynosi 49, według innych 50, a nawet więcej.
Po takiej informacji wypada szybko sięgnąć po lekturę. Zapraszamy do naszych bibliotek w Wiązownie, w Gliniance i w Duchnowie po książki autorstwa Tadeusza Różewicza.