19 lutego 2023 r. to wyjątkowy dzień, w którym obchodzimy 550.rocznicę urodzin wybitnego astronoma Mikołaja Kopernika. Z tej okazji na mocy podjętych uchwał Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił Mikołaja Kopernika Patronem Roku 2023. To polski polihistor: prawnik, urzędnik, dyplomata, lekarz i niższy duchowny katolicki, doktor prawa kanonicznego, zajmujący się również astronomią i astrologią, matematyką, ekonomią, strategią wojskową, kartografią i filologią.
Urodził się 19 lutego 1473 roku w domu przy ul. Św. Anny (obecnie: ul. Kopernika). Był synem kupca krakowskiego, o takim samym imieniu jak słynny astronom – Mikołaj. Natomiast matka naukowca, Barbara, pochodziła z rodziny Watzenrode.
Najsłynniejszym dziełem Kopernika jest “De revolutionibus orbium coelestium” (“O obrotach sfer niebieskich”), które zostało opublikowane w 1543 roku. Przedstawił w niej teorię heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego, burzącej dotychczasowe poglądy. Według Kopernika to Ziemia i inne planety krążą wokół Słońca, a nie Słońce i planety wokół Ziemi, jak głosił obowiązujący w czasach średniowiecza model wyjaśniający budowę świata. Mimo, że teoria Kopernika nie została początkowo przyjęta przychylnie, to wpłynęła na sposób patrzenia na miejsce naszej planety i człowieka we Wszechświecie. Zapoczątkowała tzw. rewolucję kopernikańską, szczególnie w naukach ścisłych.
W czasie swojej działalności Kopernik zgromadził spory księgozbiór, który w większości uległ rozproszeniu i częściowo zniszczeniu po śmierci naukowca. Większość książek trafiała do biblioteki kapitulnej we Fromborku, skąd zostały wywiezione do Szwecji przez wojska Gustawa Adolfa i Karola XII. Być może dzięki temu niektóre z tych ksiąg przetrwały do naszych czasów.
Opracował “Traktat o monetach”. Wygłosił go publicznie na zjeździe stanów Prus Królewskich w Grudziądzu (1522 rok). Kopernik zauważył, że jeżeli na rynku istnieją dwa rodzaje pieniądza, z których jeden jest postrzegany jako “lepszy”, to będzie on gromadzony, a na rynku pozostanie głównie “gorszy”, co można w skrócie opisać regułą: “pieniądz gorszy wypiera lepszy”. To prawo ekonomii znane jest jako prawo Kopernika-Greshama.
W czasie swojej kariery zawodowej Kopernik pełnił funkcje takie jak: sekretarz biskupa warmińskiego, lekarz biskupa warmińskiego, administrator dóbr kapituły warmińskiej, komisarz Warmii, poseł oraz sporadycznie różne inne funkcje. Brał udział w wielu czynnościach dyplomatycznych i administracyjnych, w zjazdach stanów Prus Królewskich, sejmie krakowskim, reprezentował kapitułę podczas negocjacji z Zakonem Krzyżackim w sprawie zwrotu Braniewa.
Zmarł we Fromborku 24 maja 1543 roku. Jego teoria heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego była rewolucją nie tylko w astronomii, ale dla całego postrzegania miejsca człowieka we Wszechświecie, ze skutkami filozoficznymi, religijnymi, a nawet politycznymi.
Biblioteka Publiczna Gminy Wiązowna serdecznie zaprasza do skupienia uwagi wokół osoby Mikołaja Kopernika i świętowania rocznicy jego urodzin z literaturą dostępną w bibliotece. Nasze księgozbiory wzbogaciły się o ciekawe tytuły, które zgłębiają mało znaną wiedzę i ciekawostki z życia Mikołaja Kopernika. Książki są przeznaczone dla czytelników małych i dużych.
Zapraszamy do biblioteki w Wiązownie i w Gliniance.