W poniedziałkowe popołudnie 20 czerwca 2022 r. odbyło się kolejne spotkanie miłośników czytania należących do Dyskusyjnego Klubu Książki. Tematem rozmów była opowieść Eustachego Rylskiego pt. “Obok Julii”, pełna wirtuozerii języka i ukrytych sensów. Pozycja wymagająca, ambitna, przeznaczona dla wyrozumiałych czytelników, potrafiących wysączyć z fabuły coś dla siebie.
Książka niezwykle zaskoczyła klubowiczów, którzy spodziewali się bardziej wyrafinowanego romansu niż zbeletryzowanego traktatu o męskości. Męskości w twardym wydaniu. Autor powołuje się nieustannie na Hemingwaya, którego namiętnie czytają: główny bohater, jego koledzy (szemrane towarzystwo), a także jego główny antagonista, potężny w swojej władzy ubek, pan życia i śmierci. Kto nie czyta Hemingwaya, nie liczy się w męskim świecie. Być prawdziwym mężczyzną to bardzo trudna sztuka. Trzeba znać odpowiedni kod, odczytywać właściwe znaki, nadawać pewnym rzeczom znaczenie, a innym je odbierać. Trzeba umieć właściwie miętolić papierosa bez filtra przed zapaleniem, wiedzieć jak pić z gwinta rakiję i co to jest męska śmierć, męska samotność, męska starość, męski świat.
Eustachy Rylski urodził się w roku 1944, roku powstania. Dramaturg i scenarzysta zadebiutował w 1984 r. dyptykiem “Stankiewicz.Powrót” Następna powieść “Człowiek w cieniu” została wyróżniona Nagrodą Literacką im. J. Mackiewicza. Był nominowany m.in. do Nagrody Literackiej Nike i Angelusa za powieść “Warunek”. jego utwory zostały przetłumaczone na język włoski, niemiecki, francuski, rosyjski, węgierski i hiszpański.
Bohaterowie Rylskiego w książce “Obok Julii” też urodzili się mniej więcej w czasie wojny. W dorosłość wchodzą w twardych latach sześćdziesiątych – latach inwigilacji ze strony bezpieki, wsadzającej do kryminału za mrugnięcie okiem. Cała intryga oparta jest na relacji Janka Ruczaja z tytułową Julią – nauczycielką rosyjskiego, rewolucjonistką. Akcja toczy się w powojennej Polsce w roku 1963. Julia próbowała zwerbować swoich uczniów do służby na rzecz rewolucji – nie udało się, dlatego nauczycielka musiała zniknąć. Ruczaj pomaga jej w przedostaniu się na drugą stronę Sudetów przez czeską granicę, w międzyczasie ma z nią krótkotrwały romans (ale to jest romans z tych, które pamięta się przez całe życie), a po latach wymierza na własną rękę sprawiedliwość wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób skrzywdzili Julię.
Mimo niespełnionych oczekiwań klubowiczki poddały refleksji i ostrej krytyce fabułę. Wspólnie szukaliśmy mocnych stron opowiedzianej historii i tego co z niej może pozostać w nas. Dzieliliśmy się tym, co nas przyciąga, a co odpycha w przeczytanych książkach. Postawiliśmy w konfrontacji bohatera książki z własnymi ideałami mężczyzn. Zatrzymaliśmy się zgodnie nad soczystością wyrazową pisarza, który uczy czytelnika uwagi i symbolizuje czujność wątkową. Zakończyliśmy spotkanie wnioskami: im starszy człowiek tym więcej wyczyta z tej powieści i niewątpliwie książki pobudzają nasze myślenie. Klubowiczki pozostały podzielone w kwestii polecenia książki. Ostatecznie pozycję polecają męskiej grupie czytelników.
Tekst i foto: D.B.